Wojciech Jarosław Marcinkiewicz, znany także pod pseudonimem „Kubuś”, był wybitną postacią w historii Polski. Urodził się 17 stycznia 1927 roku w Pruszkowie, a zmarł 16 grudnia 2012 roku w Warszawie. Był nie tylko polskim ekonomistą, ale również powstańcem warszawskim i oddanym harcerzem Szarych Szeregów.
W swoich działaniach Wojciech Marcinkiewicz dążył do upamiętnienia oraz ochrony lokalnej historii, pełniąc rolę honorowego prezesa Zarządu Środowiska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej na Ochocie. Jego pasja do historii i zaangażowanie w życie społeczne zaowocowały publikacją monografii zatytułowanej "Szare Szeregi na Ochocie", która stanowi cenny dokument dla przyszłych pokoleń.
Życiorys
Młodość i działalność konspiracyjna
Wojciech Marcinkiewicz przyszedł na świat w Pruszkowie, gdzie również spędził swoje dzieciństwo, uczęszczając do szkoły podstawowej. Jego pierwsze kroki w organizacjach harcerskich stają się początkiem aktywności społecznej – był członkiem gromady zuchów, a następnie 14 i 139 Mazowieckiej Drużyny Harcerzy. Po rozpoczęciu drugiej wojny światowej, Marcinkiewicz kontynuował edukację w Szkole Spółdzielczej, znajdującej się nieopodal placu Trzech Krzyży w Warszawie.
W okresie okupacji okupował on stanowisko w sklepie galanteryjnym, który prowadziła jego matka, Anna Irena Marcinkiewicz. W roku 1942 przystąpił do Szarych Szeregów, wchodząc do drużyny OC 300 hufiec Ochota, której dowódcą był Jan Czerepiński znany jako „Kaśka”. Podczas gdy Iwo Rygiel „Bogusław” pełnił funkcję Komendanta Hufca, Jan Bytnar „Rudy” był postacią, której pamięć miała znaczenie. W grudniu tego samego roku Marcinkiewicz złożył Przysięgę Armii Krajowej i dołączył do organizacji „Wawer”. Razem z nim przysięgę złożyli również inni, jak Tadeusz Fotowicz „Fotek”, Stefan Bratkowski „Bratek”, oraz Mirosław Biernacki „Generał”, będący świadkami tego szczególnego dnia.
W pierwszej połowie 1943 roku Marcinkiewicz awansował na dowódcę sekcji w drużynie OC 100, którą kierował Wiesław Perlikowski „Orlik”. Po tragicznej śmierci „Orlika” w maju 1944 roku, dowodzenie przejął znany Witold Gutkowski „Vis”. W swoim działaniu Marcinkiewicz podejmował liczne i trudne zadania związane z działalnością wakerską, które obejmowały m.in. sygnowanie murów napisami przy użyciu lakieru asfaltowego, dystrybucję ulotek oraz zamieszczanie nekrologów, w tym pojawienie się informacji o generale Sikorskim. Jego celem było zwerbowanie osobników odznaczających się odwagą, a także kulturą fizyczną, w tym głównie uczniów szkół przysposobienia.
Dnia 1 sierpnia 1944 roku Marcinkiewicz wziął aktywny udział w walkach na Ochocie podczas Powstania Warszawskiego. Jednym z jego zadań było dotarcie do punktu koncentracji, który mieścił się w pobliżu ulicy Niemcewicza i w którym wydawano opaski powstańcze oraz broń. Jednak misja zdobycia koszar SS na Tarczyńskiej 8 nie zakończyła się sukcesem. W tym trudnym okresie musiał słuchać komend ppor. „Śledzia” z WSOP, a już dnia 14 lub 15 sierpnia był zmuszony opuścić Warszawę, ewakuując się do Pruszkowa, omijając Zieleniak. Po czterech dniach w Dulagu udało mu się postulować o ucieczkę.
Wykształcenie i praca zawodowa
Rok 1946 przyniósł uzyskanie przez niego matury, co otworzyło drogę do edukacji na poziomie wyższym. Temu samemu roku towarzyszyło rozpoczęcie studiów w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Dążąc do uzyskania tytułu magistra, Marcinkiewicz podał pracę magisterską po ukończeniu seminarium w Katedrze Ekonomiki Pracy pod kierownictwem profesora Bagińskiego. W późniejszych latach, w 1951 roku, a potem już jako absolwent Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, otworzył nową kartę w swoim życiu zawodowym.
W latach 1951–1953 zrealizował studia socjologiczne na Wydziale Filozoficzno-Społecznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1970 roku uczestniczył w trzysemestralnych studiach podyplomowych w SGPiS na kierunku związanym z przetwarzaniem elektroniki. W latach 1971–1974 poświęcił czas na badania systemów informatycznych w kontekście branży motoryzacyjnej. W czasie okupacji rozpoczął swoją karierę zawodową w Wytwórni Techno-Chemicznej „LABOR” w Warszawie.
Po zakończeniu studiów Wojciech Marcinkiewicz pełnił funkcję głównego księgowego w chemicznej Spółdzielni Pracy „ALFA” przez pięć lat. Do 1961 roku był zatrudniony jako kierownik techniczny w Spółdzielni Pracy „SILIKON”. Gromadząc cenne doświadczenie techniczne, ukończył liczne kursy mistrzowskie z zakresu przetwórstwa tworzyw sztucznych. W 1964 roku podjął pracę w Konstrukcyjno Prototypowej Spółdzielni Pracy „EUREKA” na stanowisku zastępcy prezesa ds. ekonomicznych. W 1977 roku zyskał tytuł zastępcy dyrektora w nowo powstałym Centrum Naukowo-Produkcyjnym Technik Komputerowych i Pomiarów, gdzie aktywnie uczestniczył w działalności do emerytury.
Działalność na rzecz upamiętnienia Powstania Warszawskiego
W 1986 roku Wojciech Marcinkiewicz objął funkcję wiceprezesa zarządu Środowiska Żołnierzy Armii Krajowej IV Obwodu. Po 1989 roku, w wyniku śmierci por. „Rarańczy”, Jerzego Modro, został prezesem zarządu tegoż Środowiska. Funkcję tę pełnił aż do swojej śmierci. Po roku 2000 Środowisko włączyło się do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, a w jego ramach uczestnicy powstania utworzyli formację Żołnierzy IV Obwodu w Związku Powstańców Warszawskich.
Przed 50. rocznicą zakończenia Powstania Warszawskiego Wojciech Marcinkiewicz brał aktywny udział w zbieraniu funduszy, aby wyremontować Pomnik Mauzoleum w Pęcicach. Jest także autorem publikacji „Szare Szeregi na Ochocie”, która ukazała się w formie książkowej przez Archiwum Akt Nowych w 2005 roku. W latach 2005 oraz 2006 pełnił funkcję współorganizatora rajdu „Szlakiem historii Ochoty” dla lokalnych szkół. Od 1991 był aktywnym członkiem Dzielnicowego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa na Ochocie, a także współpracował z Archiwum Akt Nowych w zakresie ochrony i badań nad dokumentami archiwalnymi.
Usystematyzowana współpraca z lokalnymi szkołami przejawiała się w organizacji i uczestnictwie w rocznicowych uroczystościach związanych z bitwą w Pęcicach. Po śmierci został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie, w alei 58, grób 46.
Odznaczenia i awanse
Wojciech Marcinkiewicz otrzymał liczne odznaczenia, które wyróżniają jego zasługi. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:
- warszawski Krzyż Powstańczy,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- awans do stopnia porucznika Wojska Polskiego w stanie spoczynku.
Upamiętnienie
W 2020 roku, na podstawie uchwały Rady Gminy Jaktorów, ulice w Starych Budach oraz Sadach Budach zostały uhonorowane imieniem Wojciecha Marcinkiewicza, znanego jako „Kubuś”.
Przypisy
- a b c Powstańcze Biogramy - Wojciech Marcinkiewicz [online], www.1944.pl [dostęp 06.11.2020 r.]
- Uchwała Nr XXVII/177/2020 Rady Gminy Jaktorów, 03.08.2020 r.
- Życiorys Wojciecha Marcinkiewicza, [w:] Biuletyn Informacyjny Nr 75, „Biuletyn Środowiska żołnierzy Armii Krajowej IV Obwodu OCHOTA Okręgu Warszawa”, marzec 2013 r., ISSN 1896-9941.
- WojciechW. Marcinkiewicz WojciechW., Szare Szeregi na Ochocie, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2005 r., s. 337.
- WojciechW. Marcinkiewicz WojciechW., Szare Szeregi na Ochocie, Warszawa: Archiwum Akt Nowych, 2005 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Stanisław Stefan Paszczyk | Jan Wąsicki | Artur Tomaszewski | Barbara Mamińska | Zygmunt Pogonowski | Ryszard Gdulewski | Henryk Wiśniewski | Robert Bąkiewicz | Mieczysław Piecka | Zdzisław Sipiera | Zygmunt Pietrusiński | Dariusz Młotkiewicz | Stanisław Zrałek | Józef Michalak | Piotr Ikonowicz | Janusz Grochulski | Aleksandra Jakubowska | Bogdan Olesiński | Janusz ZarzyckiOceń: Wojciech Marcinkiewicz