Jacek Gmoch

---

Życiorys

Jacek Gmoch, znany w polskim sporcie, urodził się w Pruszkowie, gdzie zdobył wykształcenie techniczne w Technikum Budowlanym. Swój debiut w świecie sportu zawdzięcza grze w koszykówkę.

Kariera piłkarska

Na boisku piłkarskim pełnił rolę obrońcy, najczęściej występując na pozycji stopera. Jego pierwszym klubem był Znicz Pruszków, gdzie grał w latach 1953–1958, a następnie przeszedł do Legii Warszawa. W drużynie z Warszawy jego kariera trwała od 1958 do 1969 roku, gdzie zdobył dwukrotnie Puchar Polski (1964 i 1966) oraz Mistrzostwo Polski w 1969 roku.

W reprezentacji Polski Gmoch rozegrał 29 meczów w latach 1962–1968. Dobiegła końca 17 sierpnia 1968 roku, kiedy to zakończył karierę zawodniczą w meczu między kadrą PZPN a drużyną „Express”. Wydarzenie to przyciągnęło uwagę 30 tys. kibiców, a drużyna „Expressu” została wybrana przez kibiców w drodze głosowania. Trenerem drużyny był Górski, a selekcjonerem PZPN — Ryszard Koncewicz. Niestety, podczas meczu doszło do kontuzji, gdy bramkarz Marian Szeja przypadkowo złamał Gmochowi nogę, co zakończyło jego obiecującą karierę.

Kariera trenerska

Po zakończeniu gry w piłkę nożną, Gmoch podjął wyzwanie jako trener. Rozpoczął swoją karierę jako asystent Edmunda Zientary w Legii Warszawa, gdzie pracował od 1969 do 1971 roku. Istotną rolę odegrał w opracowaniu koncepcji poprawy polskiej piłki nożnej na arenie międzynarodowej, którą stworzył w 1970 roku we współpracy z mgr Wojciechem Skoczkiem oraz mgr Stanisławem Więckowskim. Opracowanie dotarło do Edwarda Gierka poprzez jednego z piłkarzy z Śląska.

Gmoch był także członkiem zarządu PZPN w latach 1971–1975 oraz wiceprezesem sekcji młodzieżowej. Jego współpraca z Kazimierzem Górskim zaowocowała wielkimi sukcesami, w tym awansem na igrzyska olimpijskie oraz zdobyciem złotego medalu w Monachium w 1972 roku. Jako trener i działacz działał społecznie, nie pobierając wynagrodzenia. Opracował również tzw. „bank informacji”, a jego innowacyjne metody statystyczne wyprzedziły czasy.

Jako trener-koordynator Zagłębia Sosnowiec, Gmoch pomógł drużynie przejść z 14. miejsca na 10. na zakończenie sezonu. Po sukcesach w Zagłębiu, nawiązał współpracę z Legią Warszawa, gdzie uratował zespół przed spadkiem do II ligi oraz zdobył Puchar Polski. Gmoch prowadził również polonijną drużynę Falcons w USA.

Mecz na Wembley

Bezpośrednio po meczu zagrał dalej w hotelu, rezygnując z wyjazdu do Irlandii na mecz z drużyną narodową. 18 października 1973 roku wycofał się z gotowości do współpracy w kadrze narodowej, co ogłosił po wylądowaniu w Warszawie.

Reprezentacja Polski

W sierpniu 1976 roku, po Kazimierzu Górskim, objął stanowisko trenera reprezentacji Polski. Udało mu się przeprowadzić drużynę przez eliminacje do Mistrzostw Świata w 1978 roku, zajmując ostatecznie 5. miejsce na turnieju w Argentynie. Po mistrzostwach poprowadził drużynę w dwóch meczach, ale został odwołany przez władze piłkarskie po uzyskania 17 zwycięstw, 3 remisów i 7 porażek w swoim bilansem.

Późniejsza kariera szkoleniowa

Późniejsze lata spędził na pracy za granicą, prowadząc różne zespoły. W 1979 roku trenował norweski klub Skeid Fotball, a następnie zdobywał sukcesy prowadząc drużyny w Grecji i na Cyprze. Sukcesy w Grecji obejmowały pracę w takich klubach jak PAS Janina, Apollon Ateny, Panathinaikos AO i AEK Ateny. W 1988 roku, niespodziewanie dla wielu, doprowadził Larisa do zdobycia historycznego mistrzostwa Grecji. Wielokrotnie uznawany za jednego z najlepszych trenerów w historii greckiej piłki, zdobył wiele nagród, a w 2010 roku zajął miejsce wśród pięciu najlepszych w plebiscycie z okazji pięćdziesięciolecia ligi. W międzyczasie w 2010 roku ponownie objął tymczasowy fotel trenera Panathinaikosu.

Kariera naukowa

Jacek Gmoch to również wysoko wykwalifikowany akademik. Z wykształcenia magister inżynier w specjalizacji budowy dróg i mostów, jest absolwentem Politechniki Warszawskiej. W latach 1968–1978 był pracownikiem Zakładu Budowy Dróg i Mostów Politechniki Warszawskiej, gdzie pełnił rolę asystenta profesorów Zenona Wiłuna i Zbigniewa Grabowskiego. Ukończył również Akademię Wychowania Fizycznego (AWF) w Warszawie, zdobywając licencję trenerską II klasy. Odbył stypendia doktoranckie na Politechnice Warszawskiej oraz fundacji Copernicus Society of America, gdzie prowadził badania określające przepływ wody gruntowej. Jego prace dotyczyły także piłki nożnej, w tym praktycznych zastosowań matematycznych algorytmów przy analizie wyników meczów. Towarzyszył mu sukces studencki, którego efektem było uzyskanie dużego wsparcia finansowego na rozwój jego innowacyjnych projektów.

Inne

Jacek Gmoch pełnił rolę gościnnego trenera w United States Soccer Federation, gdzie w grudniu 1975 roku uczestniczył w obozie licencyjnym w Orlando, USA. Na tym wydarzeniu prowadził wykłady skierowane dla przyszłych trenerów, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem.

W latach 2002 i kolejnych, był integralnym członkiem rady nadzorczej MKS Pruszków, skupiając się na sekcji koszykarskiej, a później objął rolę prezesa tego klubu. W trakcie swoich studiów zaangażował się w działalność Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, którym był członkiem aż do jej rozwiązania w 1990 roku.

W działaniach sportowych wyróżniał się jako działacz, pełniąc funkcję attaché olimpijskiego podczas letnich igrzysk w Atenach w 2004 roku. Poza tym, zasiadał w zarządzie CWKS Legia Warszawa, gdzie działał zarówno jako wiceprezes, jak i prezes, a mniejszościowym udziałowcem jest Legia Warszawa. Do 18 marca 2009 roku przewodniczył radzie nadzorczej spółki Legia Warszawa SSA.

Od dłuższego czasu Jacek Gmoch pracuje jako telewizyjny komentator sportowy, z doświadczeniem zdobytym między innymi w Polsacie, gdzie relacjonował Mistrzostwa Świata w Japonii i Korei Południowej w 2002 roku oraz Mistrzostwa Europy we Francji w 2016 roku. Działał także dla TVP, relacjonując wydarzenia w czasie Mistrzostw Europy w Portugalii (2004), Mistrzostw Świata w Niemczech (2006), Mistrzostw Europy w Polsce i Ukrainie (2012), a także Mistrzostw Świata w Brazylii (2014). Jego działalność obejmowała również współpracę z grecką stacją ERT, gdzie komentował Mistrzostwa Europy w Austrii i Szwajcarii (2008) oraz Mistrzostwa Świata w Republice Południowej Afryki (2010).

W latach 1974-1978 występował w programie dla dzieci i młodzieży pod tytułem Ekran z bratkiem, prowadzonym przez Macieja Zimińskiego, w którym uczył młodsze pokolenia techniki gry w piłkę nożną oraz właściwych metod treningowych, dostosowanych do ich wieku. Gmoch jest także autorem bestsellerowej książki Alchemia futbolu, której współautorem jest Tadeusz Olszański. Publikacja ta, sprzedana w nakładzie 100 000 egzemplarzy, zawiera wiele innowacyjnych pomysłów dotyczących piłki nożnej, a niektóre z jej rozdziałów są wciąż aktualne i inspirujące.

W Grecji opublikował w 1985 roku książkę zatytułowaną Exi chronia sto Ellada, czyli Sześć lat u Grecji; tytuł ten został celowo przekręcony, a nakład wyniósł 10 000 egzemplarzy. W publikacji tej opisał kulisy swoich pierwszych sześciu lat działalności w Grecji, pełnych sukcesów. W 2018 roku na rynku ukazał się natomiast wywiad-rzeka, noszący tytuł Najlepszy trener na świecie, którego współautorami są Arkadiusz Bartosiak i Łukasz Klinke. Książka ta przedstawia życie i osiągnięcia sportowe Gmocha.

Jacek Gmoch jest również znanym dziennikarzem i felietonistą, współpracującym z takimi tytułami jak „Piłka Nożna”, „Przegląd Sportowy”, „Wprost”, „Polityka” oraz „Forum Trenera”.

Wyróżnienia

W swoim życiu, Jacek Gmoch zdobył szereg prestiżowych wyróżnień, które potwierdzają jego znaczące osiągnięcia w dziedzinie sportu oraz współpracy międzynarodowej. W 1974 roku uhonorowano go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za znakomite wyniki sportowe.

Na szczególne uznanie zasługuje również jego działalność na rzecz polsko-greckiej współpracy. Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 marca 2005 roku, Gmoch otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w tej dziedzinie. Od 1993 roku pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia Współpracy i Przyjaźni Polsko-Greckiej, które to stowarzyszenie aktywnie wspiera inicjatywy związane z rozwojem tej współpracy.

Jego fundacja również przyczyniła się do rozwoju sportu, ufundowując cegiełkę dla Polskiego Komitetu Olimpijskiego, co było działaniem również wspieranym przez jego rodzinę.

Warto dodać, że za swoje zasługi w dziedzinie greckiego futbolu, Gmoch otrzymał honorowe obywatelstwo Grecji, co jest niezwykle rzadkie i świadczy o jego ogromnym wpływie na ten sport w tym kraju.

W 2021 roku, Gmoch został uhonorowany Diamentową Odznaką PZPN, a nagrodę wręczył mu Zbigniew Boniek, ówczesny prezes federacji.

Sukcesy piłkarskie

Sukcesy Jacka Gmoca w świecie piłki nożnej są naprawdę imponujące. Jako utalentowany zawodnik, Jacek miał zaszczyt reprezentować Legię Warszawę, gdzie zdobył znaczące trofea, w tym:

• złoty medal za Mistrzostwo Polski w 1969 roku,
• srebrne medale za Wicemistrzostwo Polski w 1960 oraz 1968 roku,
• dwa Puchary Polski w latach 1964 i 1966.

Po zakończeniu kariery piłkarskiej, Jacek Gmoch rozpoczął drugą fazę swojej zawodowej drogi jako trener. W reprezentacji Polski osiągnął następujące sukcesy:

• zdobycie Mistrzostwa Olimpijskiego jako asystent w 1972 roku,
• trzecie miejsce w Mistrzostwach Świata jako asystent w 1974 roku,
• piąte miejsce w Mistrzostwach Świata w 1978 roku.

Jako trener zagranicznych klubów również odnosił sukcesy. Przyglądając się jego pracy w Panathinaikos AO, zauważamy:

• wywalczone Mistrzostwo Grecji w 1984 roku,
• srebrne medale za Wicemistrzostwo Grecji w 1985 roku,
• półfinał Pucharu Europy w 1985 roku,
• Puchar Grecji w 1984 roku.

Kolejną kartą w jego trenerskiej karierze było prowadzenie AE Larisa, gdzie zdobył:

• Mistrzostwo Grecji w 1988 roku,
• srebrne medale za Wicemistrzostwo Grecji w 1983 roku.

W APOEL Nikozja w 1992 roku cieszył się z:

• Mistrzostwa Cypru,
• Pucharu Cypru w 1993 roku,
• Superpucharu Cypru w latach 1993 oraz 1997.

Nie można też zapomnieć o innych klubach, takich jak AEK Ateny czy Olympiakos SFP, gdzie Jacek również zdobywał wysokie lokaty:

• wicemistrzostwo Grecji z AEK Ateny w 1986 roku,
• wicemistrzostwo Grecji z Olympiakos SFP w 1989 roku,
• awans do Alpha Ethniki z PS Kalamata w 1999 roku.

Jacek Gmoch jest więc postacią, która na stałe wpisała się w historię polskiego i europejskiego futbolu. Jego osiągnięcia zarówno jako piłkarza, jak i trenera pokazują jego ogromny talent oraz zaangażowanie w sport.

---

Oceń: Jacek Gmoch

---