Marian Morawski (oficer)

---

Życiorys

Marian Morawski przyszedł na świat 25 marca 1892 roku w Pruszkowie, w rodzinie Władysława. Po ukończeniu Kijowskiej Szkoły Wojskowej rozpoczął służbę w Armii Imperium Rosyjskiego jako dowódca kompanii podczas I wojny światowej. W maju 1917 roku związał się z Polską Organizacją Wojskową, co stanowiło ważny krok w jego karierze.

W 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, stał się członkiem Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie z bolszewikami, awansując na stopień kapitana i pełniąc funkcję kierownika Oddziału Personalnego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora z datą starszeństwa na 1 czerwca 1919 roku, zajmując 451. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku pracował w Wydziale Osad Żołnierskich w Gabinecie Ministra Spraw Wojskowych, pozostając jednocześnie oficerem nadetatowym 50 pułku piechoty w Kowlu.

W maju 1924 roku przeniesiono go do 50 pp, jednocześnie odkomenderowując na trzymiesięczny kurs dla oficerów sztabowych piechoty. W tym samym miesiącu objął stanowisko dowódcy II batalionu w 24 pułku piechoty w Łucku. Kolejny istotny krok w jego karierze to 1 listopada 1924 roku, kiedy to stał się uczestnikiem rocznego kursu doszkalającego w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po zakończeniu kursu, 15 października 1925 roku, otrzymał przydział do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu, gdzie został szefem sztabu.

31 października 1927 roku znowu trafił do 24 pułku piechoty w Łucku, tym razem jako zastępca dowódcy pułku. W dniu 23 stycznia 1929 roku awansował na podpułkownika, uzyskując 11. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W marcu 1932 roku zyskał nowe obowiązki jako kierownik 10 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, a we wrześniu 1934 roku znalazł się w 45 pułku piechoty w Równem. Jego umiejętności zostały dostrzeżone, gdyż od 27 października do 9 grudnia 1935 roku pełnił obowiązki dowódcy tego oddziału.

W październiku 1937 roku ocena Morawskiego przez inspektora armii, generała dywizji Stanisława Burhardt-Bukackiego, podkreślała jego „świetną przeszłość bojową” oraz taktyczne umiejętności, ale zwracała też uwagę na trudności w relacjach rodzinnych, co mogło wpływać na jego pracę. Pomimo to, serdeczna opinia wskazywała na jego potencjał do kierowania pułkiem, szczególnie w czasie pokoju.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił rolę kwatermistrza grupy operacyjnej. Po agresji ZSRR na Polskę 2 października 1939 roku został aresztowany i trafił do obozu w Starobielsku, a później do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu. 10 października 1940 roku został przewieziony do Moskwy, gdzie osadzono go w specjalnym więzieniu wewnętrznym NKWD na Butyrkach.

W trakcie pobytu w więzieniu Morawski miał propozycję utworzenia Polskiej Republiki Ludowej jako samodzielnego państwa. Jego dążenia związane były z możliwością przystąpienia do formowania Polskiej Ludowej Armii, co miało być uzgodnione na mocy pisemnej umowy z rządem ZSRR.

Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 odzyskał wolność i wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR, formowanej przez gen. Władysława Andersa. W grudniu 1941 pełnił służbę jako dowódca Ośrodka Zapasowego 5 Dywizji Piechoty. Po pewnym czasie trafił do polskiego więzienia wojskowego w Palestynie, skąd nigdy więcej się nie wydostał. Zmarł 6 sierpnia 1945 roku i został pochowany na brytyjskim cmentarzu wojennym Heliopolis w Kairze.

Marian Morawski miał syna, podporucznika Zygmunta Pawła Morawskiego, który zginął w 1943 roku, będąc żołnierzem oddziału majora „Hubala” oraz Armii Polskiej na Wschodzie. Jego tragiczna śmierć w wyniku samobójstwa wzbudziła kontrowersje, a Naczelny Wódz, po zapoznaniu się z wynikami śledztwa, postanowił nie pociągać nikogo do odpowiedzialności.

Ordery i odznaczenia

Marian Morawski, jako odznaczony człowiek, nosił w swoim dorobku szereg wyróżnień, które potwierdzają jego zasługi i odwagę. Jego osiągnięcia zostały uhonorowane następującymi medalami:

• Krzyż Niepodległości, nadany 17 marca 1932 roku,
• Krzyż Walecznych, otrzymany czterokrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928 roku,
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej.

---

Oceń: Marian Morawski (oficer)

---